اینترنت اشیا یا IOT چیست؟

در این مقاله سعی بر این است تعریفی ساده و روان از اینترنت اشیا یا IOT ارائه نمود. شما از چه طریقی در حال خواندن این پست هستید؟ از طریق موبایل، تبلت و یا کامپیوتر؟ هر کدام از این دستگاه‌ها که باشد، قطعا به اینترنت متصل است.

وصل شدن به اینترنت خیلی جالب است و تجربیاتی در اختیار ما قرار می‌دهد که قبلا از آن بی نصیب بودیم. کمی به تلفن همراه خود فکر کنید؛ قبلا می‌توانستید با آن تماس بگیرید و متن ارسال کنید، اما حالا می‌توانید هر کتابی را که می‌خواهید مطالعه کنید، به تماشای هر فیلمی که می‌خواهید مشغول شوید و به موسیقی گوش دهید. همه اینها قسمتی از توانایی‌های گوشی هوشمند شما است.

نکته مهم این است که اتصال به اینترنت مزایای شگفت انگیزی به همراه دارد. ما این تجربیات را با لپ تاپ، تبلت و گوشی خود تجربه کرده‌ایم، اما می‌تواند در مورد همه چیز صادق باشد؛ بله دقیقا همه چیز! اینترنت اشیا یا IOT در واقع یک مفهوم بسیار ساده است، به معنای اتصال هر چیزی در جهان به اینترنت.

برای روشن شدن این مطلب، بهتر است در قدم اول درکی از مزایای اتصال به اینترنت داشته باشیم. چرا ما می‌خواهیم همه چیز را به اینترنت وصل کنیم؟

تعریف اینترنت اشیا یا IOT به زبان ساده

اینترنت اشیا، گسترش قدرت اینترنت از طریق کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند به کلیه موارد دیگر، فرایندها و محیط می‌باشد. چیزهای متصل شده به شبکه به منظور جمع‌آوری، ارسال و دریافت اطلاعات استفاده می‌شود.

اینترنت اشیا یا IOT سیستمی از دستگاه‌های محاسباتی به هم پیوسته، ماشین‌های مکانیکی و دیجیتالی، اشیاء، حیوانات یا افرادی است که به شرط دارا بودن شناسه‌های منحصر به فرد (UID)، امکان انتقال داده از طریق شبکه و البته بدون نیاز به تعامل انسان به انسان و یا انسان به کامپیوتر وجود دارد.

به کمک IOT، میلیاردها دستگاه فیزیکی در سراسر جهان به اینترنت متصل می‌شوند، داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنند و به اشتراک می‌گذارند.

IOT باعث می‌شود دید بهتر و گسترده‌تری ایجاد شود، افراد ارتباط بیشتری با پیرامون خود داشته باشند، در نتیجه کلیه امور در سطح بالاتر و معنادارتر انجام شود.

هنگامی که چیزی به اینترنت متصل است، به این معنی است که می‌تواند اطلاعات ارسال کند یا اطلاعات دریافت کند یا هر دو مورد. این توانایی ارسال و یا دریافت اطلاعات باعث می‌شود همه چیز هوشمندانه باشد و هوشمندانه بودن همیشه به عنوان یک نکته مثبت در نظر گرفته می‌شود.

شما می‌توانید به هر آهنگی در جهان گوش کنید، اما این به این معنی نیست که تمامی آهنگ‌های جهان در گوشی شما ذخیره شده‌اند. به این دلیل است که تمام آهنگ‌ها در جایی دیگر ذخیره شده‌اند و شما می‌توانید توسط گوشی هوشمند خود با دریافت و ارسال اطلاعات، آهنگ مورد نظر خود را داشته باشید.

برای هوشمند بودن نیازی به داشتن ابرکامپیوتر نیست؛ بلکه به اتصال به سوپر حافظه یا ابرکامپیوتر نیاز داریم.
در بحث اینترنت اشیا یا IOT، تمامی مواردی که می‌توانند به اینترنت وصل شوند را در سه گروه قرار می‌‌دهیم:

1.  چیزهایی که اطلاعات را جمع آوری، سپس ارسال می‌کنند.
   منظور حسگرها می‌باشد که می‌توانند شامل سنسورهای دما، سنسورهای حرکتی، سنسورهای رطوبت، حسگرهای کیفیت هوا و حسگرهای نوری باشند. این سنسورها تا زمانی که به شبکه متصل هستند، به ما امکان می‌دهند تا به صورت خودکار اطلاعاتی را از محیط جمع‌آوری کنیم که منجر به تصمیمات هوشمندانه‌تر می‌گردد.
   به  عنوان مثال در مزرعه، دریافت خودکار اطلاعات در مورد رطوبت خاک، باعث می‌شود کشاورز از آبیاری بیش از حد و هدر رفت زیست محیطی و یا آبیاری کمتر که منجر به خسارت گران قیمت محصولات زراعی می‌گردد، خودداری کند.
2. چیزهایی که اطلاعات را دریافت کرده و سپس دستوراتش را اجرا می‌کنند.
   همان طور که پرینتر، سندی را دریافت می‌کند و آن را چاپ می‌کند و یا این که خودروی ما، سیگنالی دریافت می‌کند و درهای ماشین را باز می‌کند. قدرت واقعی اینترنت اشیا زمانی مشخص می‌شود که تمامی کارهای ذکر شده را می‌توان انجام داد؛ یعنی می‌توان هم اطلاعات را جمع‌آوری و ارسال کرد و هم اطلاعات را دریافت و دستوراتش را اجرا کرد.
3. چیزهایی که هر دو مورد بالا را شامل می‌شوند.
   در مورد مثال مزرعه، سنسورها اطلاعات مربوط به خاک را جمع‌آوری می‌کنند تا به کشاورز بگویند خاک، چه زمانی نیاز به آبیاری دارد. اما در حقیقت، نیازی به کشاورز نیست. سیستم آبیاری با توجه به میزان رطوبت موجود در خاک، می‌تواند در صورت نیاز و به طور خودکار روشن شود.
   حال می‌توان قدم را فراتر گذاشت. اگر خود سیستم آبیاری از طریق اینترنت، اطلاعاتی راجع به آب و هوا دریافت کند، روزی که قرار است باران ببارد، آن روز آبیاری نمی‌کند. موارد گفته شده فقط در مورد یک نوع حسگر است، حال اگر حسگرهای دیگر مانند نور، کیفیت هوا و دما نیز اضافه شوند، الگوریتم‌ها می‌توانند نتایج بهتری داشته باشند.

چگونه می‌توان از دستگاه‌های IOT برای حملات سایبری استفاده کرد؟

سیستم عامل اکثر دستگاه‌های اینترنت اشیا، از سطح محافظتی پایینی برخوردار بوده و فاقد میزان دفاع و محافظتی که بیشتر کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند دارند، هستند. بنابراین، دستگاه‌های IOT هدف مناسبی برای حملات به شمار می‌آیند.

نمونه بارز آن، بات نت Mirai است. این بات نت، مجموعه بدافزاری است که کنترل دستگاه‌های اینترنت اشیا را با هدف ایجاد بات نتی برای انجام حملات DDoS در دست می‌گیرد. Mirai ابتدا اقدام به اسکن کردن اینترنت برای دستگاه‌های اینترنت اشیا نموده، سپس سعی می‌کند با استفاده از ترکیبات مختلف نام‌های کاربری/پسورد که به صورت پیش فرض برای چندین دستگاه قرار داده شده است، به این دستگاه‌ها لاگین کند.

از آن جا که بسیاری از مردم نام کاربری و پسورد خود را تغییر نمی‌دهند، Mirai توانایی ایجاد شبکۀ بزرگی از دستگاه‌های در معرض خطر را دارد. سپس با استفاده از نرم افزاری که به منظور Overload کردن هدف از ترافیک مخرب استفاده می‌کند، اقدام به آلوده‌سازی هدف مورد نظر خود می‌کند.