تفاوت IaaS و PaaS و SaaS

فضای ابری، امکانات بی‌نظیری مانند یادگیری ماشین، مزایای امنیت، بهبود خدمات و غیره را در اختیار شما قرار می‌دهد. از طرف دیگر با وجود این همه خدمات و ویژگی‌های منحصر به فرد توسط cloud، گاهی نیز ممکن است باعث سردرگمی‌هایی شود.

لحظه‌ای که انتخاب می‌کنید از محیط پیش فرض (on-premise) به فضای ابری منتقل شوید، می‌بایست بین خدمات ابری IaaS و SaaS و PaaS نیز انتخاب کنید. حال به بررسی این سه واژه می‌پردازیم:

IaaS – Infrastructure as a Service (زیرساخت به عنوان یک سرویس) 

IaaS مخفف Infrastructure as a Service است و اغلب تحت عنوان خدمات زیرساخت ابر (Cloud infrastructure service) نیز نامیده می‌شود. از بین خدمات مختلف ابر، IaaS بیشتر شبیه به خدمات پیش فرض (on-premise) است و زیرساخت‌ها را به همراه کلیه‌ی عناصر شبکه به محیط ابری منتقل می‌کند.

با استفاده از این گزینه، کاربر قادر به حفظ کنترل سیستم عامل، برنامه‌ها و همچنین داده‌ها خواهد بود.

بزرگ‌ترین مزیت IaaS این است که نیازی به خریداری سخت افزار توسط سازمان ندارد، بلکه مشترکین بر اساس مصرف خود، آبونمان شده و ثبت نام می‌کنند. به عبارت دیگر، یک سازمان تنها در صورت استفاده‌ی واقعی از زیرساخت‌ها، هزینه آنها را پرداخت می‌کند. در ضمن، این امر موجب کاهش مصرف و هزینه‌هایی مانند برق نیز می‌گردد.

PaaS – Platform as a Service (پلتفرم به عنوان یک سرویس)

PaaS نیز مخفف Platform as a Service است که تحت عنوان Cloud Platform service نیز شناخته می‌شود. راه‌حل‌های PaaS در مقایسه با IaaS و on-premise (پیش فرض)، صرفه‌جویی بیشتری برای سازمان به همراه دارد.

در PaaS، علاوه بر سخت افزار، سیستم عامل و پایگاه داده‌ها نیز در فضای ابری قرار می‌گیرند. درست همانند توسعه نرم افزار، PaaS ممکن است به عنوان یک پلتفرم محاسباتی ظاهر شود که در آن نرم افزار می‌تواند به روشی سریع و ساده توسعه پیدا کند، تست شود و همچنین تولید شود.

از مزایای PaaS می‌توان به کارایی، صرفه‌جویی در وقت و هزینه و همچنین ساده بودن آن اشاره نمود. علاوه بر آن نیازی به پیگیری روند خرید و نگهداری نرم افزار و زیرساختی که به آن متکی است، نمی‌باشد.

مدل Enterprise PaaS به توسعه دهندگان نرم افزار در تجارت، پورتال self-service ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، زیرساخت‌های محاسباتی و پلتفرم‌های نصب شده، از یک مرکز IT واحد مدیریت می‌شوند. استفاده از PaaS به صورت ترکیب با IaaS و on-premise مناسب است.

SaaS – Software as a Service (نرم افزار به عنوان یک سرویس)

سومین حالت خدمات ابری SaaS است. در حال حاضر، SaaS به عنوان بزرگ‌ترین راه حل ابری به شمار می‌آید و هنوز هم به سرعت در حال رشد است. برنامه‌های SaaS تحت عنوان برنامه‌های تحت وب در اینترنت، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به عبارت دیگر کل برنامه توسط تامین کننده‌ی برنامه، کنترل و مدیریت می‌گردد. در نتیجه، کل آیتم‌ها تحت کنترل تامین کننده است و از آنها محافظت می‌شود؛ مانند زیرساخت‌ها، سیستم عامل، مدیریت و توسعه. زیرا این برنامه‌های تحت وب، تحت کنترل تامین کننده و به صورت آنلاین به‌روزرسانی شده و ایرادات آن برطرف می‌شوند.

به جای نصب بروزرسانی‌ها به صورت جداگانه، تامین کننده از هر چیزی مراقبت می‌کند، بدون این که سازمان مجبور به انجام کاری باشد. قابل ذکر است، بسیاری از سازمان‌ها در حال حاضر، با نرم افزارهای SaaS کار می‌کنند.

در تصویر زیر زمینه‌های مختلفی که توسط تامین کننده یا سازمان به عنوان یک کاربر مدیریت می‌شود را ملاحظه می‌کنید:

سازمان‌ها می‌توانند از خدمات بی‌شمار ابر، یکی را انتخاب نمایند. خوشبختانه، این امکان وجود دارد که وقتی در آینده سازمان در مسیر ابر قرار گرفت، نوع سرویس را مشخص کند. در ضمن می‌توان ترکیبی از خدمات مختلف ابر را به کار گرفت و یا آنها را با اجزا محیط on-premise ترکیب نمود.

• حالت IaaS، مانند این است که شما یک خودرو اجاره کرده‌اید. این شما هستید که اتومبیل را انتخاب نموده و آن را می‌رانید، درحالی‌که به شما تعلق ندارد. زمانی که نیاز به بروزرسانی داشته باشید، یک خودروی جدید اجاره می‌کنید.
• PaaS، مانند این است که یک راننده استخدام کرده‌اید. شما خودتان رانندگی نمی‌کنید، فقط کافی است به راننده بگویید که کجا باید برود و به استراحت در صندلی عقب مشغول می‌شوید.
• گزینه‌ی SaaS، مانند رفتن با قطار است. قطار، مسیر مشخصی دارد و شما نیز با سایر مسافران، مشترک هستید. البته بدون این که مجبور باشید در کنار یکدیگر بنشینید، زیرا هر شخص واگن مخصوص به خود را دارد.

مثال‌هایی از IaaS، PaaS و SaaS

• IaaS:

Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2) Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2) , Cisco Metapod , Microsoft Azure , Google Compute , Google Cloud Platform (GCP , Rackspace , Digital Ocean , Magento 1 Enterprise Edition) , Joyent

یک مورد عادی استفاده از IaaS گسترش زیرساخت‌های فعلی جهت رسیدگی به افزایش موقتی ترافیک است. به عنوان مثال یک فروشگاه الکترونیکی در روزهای کریسمس با افزایش بازدید سایت روبرو می‌شود، بنابراین از ظرفیت IaaS به منظور پشتیبانی از عملکرد سایت استفاده می‌شود.

• PaaS:

Windows Azure , Google App Engine , Apprenda , AWS Elastic Beanstalk , Heroku , Apache Stratos

کاربرد معمولی PaaS شامل افزایش بهره‌وری توسعه دهنده به همراه دستیابی به زمان کمتر برای خرید برنامه توسعه یافته است.

• SaaS:

Salesforce , Google Apps , TurboTax , QuickBooks , Workday , Citrix GoToMeeting , Cisco WebEx

در ضمن Google Docs هم نمونه‌ای از SaaS است. این برنامه نه تنها بین صاحبان مشاغل محبوبیت پیدا کرده بلکه میلیون‌ها کاربر وب نیز از این برنامه استفاده می‌کنند. کاربرد معمولی SaaS این است که نرم افزار قدیمی را با نرم افزار روی دستگاه بر اساس درخواست‌ها و از طریق وب جایگزین می‌کند.